Stichting De Nieuwe Doelen heeft bij de gemeente Gorinchem aangegeven dat zij geen toekomst ziet om in de huidige situatie - met de huidige organisatie en de subsidie van de gemeente - door te gaan met de theateractiviteiten. Om het huidige seizoen af te maken, hebben zij aangegeven dat zij een eenmalige extra subsidie van €250.000 nodig hebben. De raad sprak hier, onder ongekend grote belangstelling op de publieke tribune, donderdag 19 februari over. 

Voor GroenLinks is het duidelijk: Gorinchem is een schouwburgstad en dat moet ook zo blijven. We hebben dan ook niet lang nagedacht of we voor de extra subside waren om het seizoen af te kunnen maken. Daar waren we voor: zo kan namelijk een overgang in een nieuwe situatie het beste plaatsvinden. Als we de Stichting failliet hadden laten gaan (wat gebeurd zou zijn zonder de extra subsidie), dan waren we alle regie over bijvoorbeeld inboedel, theatertechniek e.d. kwijt en zou het voorzetten van de theaterfunctie van het pand heel erg moeilijk worden. Om nog maar niet te spreken over de gedupeerde mensen die al een kaartje hadden gekocht, of over de vele Gorinchemmers die zich al een jaar aan het voorbereiden zijn voor hun optreden in een van de zogenaamde sociaal-culturele voorstellingen in De Nieuwe Doelen. Wij hebben daarom dan ook, gezamenlijk met de gehele raad, een motie ingediend dat we vinden dat al die voorstellingen, ook die na 1 juni (de dag waarop de subsidierelatie met De Nieuwe Doelen eindigt) zijn gepland, gewoon moeten kunnen plaats vinden in De Nieuwe Doelen. Deze mensen mogen niet de dupe worden van deze situatie. Na steun van de voltallige raad kreeg de motie ook de steun van het college. 

Het deed ons goed te horen dat vrijwel alle fracties uitspraken dat de schouwburgfunctie in Gorinchem behouden moet blijven. De details hoe dan precies liepen in de verschillende visies nog wat uiteen, maar over het algemeen was wel het geluid te horen dat het pand de Nieuwe Doelen behouden moet blijven als "grote zaal" van Gorinchem. Wat GroenLinks betreft moeten we dan ook snel met elkaar om de tafel gaan en bepalen welke visie we op cultuur in Gorinchem in het algemeen en theater in het bijzonder hebben. De nu geldende cultuurvisie heeft ons op dit punt blijkbaar niet gebracht, wat we ermee hoopten te bereiken. Wat dat betreft wordt deze discussie dus nog vervolgd. 

Een belangrijk deel van de discussie in de raad ging over de manier waarop de extra subsidie gefinancierd zou moeten worden. In het collegevoorstel werd het geld voor een groot deel (182.000) gedekt uit de subsidie op de podiumkunsten die nog voor de tweede helft van 2015 gereserveerd stond en een klein deel (68.000) uit de Algemene Reserve. GroenLinks, D66, PvdA en Stadsbelang vonden het echter belangrijk om voor het komende half jaar nog een subsidiebedrag te reserveren, zodat het signaal, dat we graag door willen met een bepaalde vorm van poiumkunsten in onze stad ook kracht wordt bijgezet met een mogelijk subsidiebedrag. Een amendement dat hiervoor zorgde werd met een krappe 13-12 meerderheid aangenomen. Helaas betekende dit voor SP, CU/SGP, CDA en Gorcum Actief dat zij het voorstel niet meer konden steunen en dus tegen de extra subsidie voor De Nieuwe Doelen hebben gestemd. Uiteindelijk stemde de raad met 16-9 voor de eenmalige extra subsidie en kan De Nieuwe Doelen dit seizoen dus afmaken. 

Lees hieronder het betoog in eerste termijn dat fractievoorzitter Rutger van Breemen hield over de extra subsidie. 

--------------------------------------------------------------------------------

Voorzitter,

Laat ik aan het begin van mijn betoog meteen duidelijk zijn. Komt er een einde aan Gorinchem als schouwburgstad? Is Gorinchem straks een stad zonder grote zaal? Als het aan GroenLinks ligt, is het antwoord op die vragen helder: Nee!

Graag wil ik dit in het vervolg van mijn verhaal toelichten en onderbouwen.

De aanleiding dat we hier vanavond spreken over een extra subsidie voor De Nieuwe Doelen, is de aanvraag die het bestuur van de Stichting daarvoor gedaan heeft bij het college. Het sinds november 2014 aangetreden stichtingsbestuur heeft de financiële situatie bekeken en is tot de conclusie gekomen dat de huidige organisatie met de door de gemeente ter beschikking gestelde financiële middelen niet te behouden valt. Het is een dapper besluit van het bestuur van de Stichting om tot deze conclusie te komen. Graag kijk ik in dit betoog even terug op de geschiedenis die geleid heeft tot waar we nu staan, naar de situatie nu, en meest belangrijk misschien nog, naar de situatie in de toekomst.

Hoe zijn we hier gekomen? Al vanaf 2012 zijn we bezig met een nieuwe visie op cultuur. Deze discussie is helaas overschaduwd en op sommige punten misschien ook wel overspoeld door een enorme bezuinigingsnoodzaak, waar we ons als gemeente voor gesteld zagen. Het ontwikkelen van een nieuwe visie op cultuur in Gorinchem kwam hierdoor onder een bepaalde financiële druk te staan.
Daarbij komt dat de afgelopen jaren de bereidheid om te bewegen bij het stichtingsbestuur niet erg groot was. Meermaals is vanuit deze raad aangegeven dat het goed zou zijn als het bestuur met realistische plannen zou komen en in beweging zou komen. Dit is echter slechts in zeer beperkte mate gebeurd, wat mede geleid heeft tot deze situatie. Daarom, voorzitter, vinden wij het ook zo jammer, dat juist nu door het stichtingsbestuur de conclusie getrokken moet worden dat het zo niet meer gaat en dat zij de stekker eruit moeten trekken. We zagen de laatste maanden eindelijk een bestuur dat wilde meedenken en meebewegen.

De geschiedenis tot op heden bekijkend, heeft GroenLinks nog wel een kritische noot. En dat is ook deels de hand in eigen boezem steken. Het blijkt namelijk dat er aan de duidelijkheid en transparantie in de cultuurdiscussie nog wel wat slagen te maken zijn. Er is een uitvoerige discussie geweest over het inzichtelijk maken van de kosten van het vastgoed, om zo duidelijk te hebben wat we nu precies uitgeven aan cultuur, maar bijvoorbeeld ook aan het welzijnswerk en aan sport. Dat is wat GroenLinks betreft een terecht punt, we moeten zo helder en inzichtelijk mogelijk maken wat er waaraan uitgegeven wordt. Wat echter niet gebeurd is, en wat volgens ons zeker wel had moeten gebeuren, is dat de inkomsten die je hebt op je vastgoed, bijvoorbeeld door het verhuren van een pand, ook inzichtelijk gemaakt worden. Ik zal het concreet maken: de zogenaamde vastgoedcomponent van De Nieuwe Doelen, dus de kosten die we maken aan onderhoud, kapitaallasten enz voor het pand aan de Haarstraat, staat op €291.000. Nogmaals, terecht dat je dat laat zien bij cultuur, die kosten maken we immers om het gebouw DND open te houden. Maar wat nu niet meegerekend wordt, is, dat de stichting DND nog een huursom betaalt van zo’n €140.000. Die huurinkomsten vormen natuurlijk een dekking voor de lasten die we hebben aan het gebouw en zouden dan ook zichtbaar moeten worden gemaakt. Dan zou de vastgoedcomponent namelijk ineens van 291.000 naar zo’n 1,5 ton omlaag gaan. Dat is nogal wat. De raad heeft immers aangegeven dat we in totaal zo’n €480.000 over hebben voor de professionele podiumkunst. Het verschilt nogal veel of we daar 290.000 of 150.000 euro aan vastgoedcomponent van aftrekken. Wij willen het college dan ook met klem vragen om dit zo snel mogelijk te repareren. We wachten hierover de reactie van de wethouder graag af.

Dan kom ik bij situatie in het heden. Over de vraag of wij een extra subsidie zouden overhebben om het huidige seizoen af te kunnen maken, hebben we niet lang hoeven denken. Een theater dat halverwege een seizoen zijn deuren moet sluiten zou rampzalig zijn. Voor de beeldvorming over het theater, voor de beeldvorming over het stadsbestuur van Gorinchem en over Gorinchem in het algemeen, voor die vele mensen die al een kaartje hebben gekocht voor een voorstelling en voor die honderden mensen die in de Gorinchemse scholen, verenigingen en dansscholen, al meer dan een jaar repeteren om in de Nieuwe Doelen een voorstelling te mogen geven. Dus dat we zouden instemmen met een extra subsidie om het seizoen af te kunnen maken, stond voor ons buiten kijf.

Met het afmaken van het seizoen, voorzitter, bedoelen wij overigens wel het HELE seizoen. In het persbericht van de gemeente Gorinchem over het positieve collegebesluit voor de extra subsidie, staat dat, en ik citeer: “de Nieuwe Doelen kan openblijven tot het eind van het theaterseizoen dat loopt tot 1 juni 2015”. Maar daarna staat nog een heel aantal zogenaamde sociaal-culturele voorstellingen gepland, dat zijn dus de voorstellingen van bijvoorbeeld scholen, verenigingen als Manteau en de dansscholen. Tot 1 juni 2015 het theater ophouden zou betekenen dat deze voorstellingen geen doorgang zouden kunnen vinden in De Nieuwe Doelen. Dat is wat GroenLinks betreft onacceptabel. Deze mensen werken al een jaar lang voor een voorstelling in De Nieuwe Doelen, familie is uitgenodigd, regie is aangepast op het podium en de techniek van deze zaal; we kunnen deze mensen gewoonweg niet de dupe laten zijn van deze situatie. Daarom heb ik, gelukkig gesteund door de gehele raad de volgende motie voorbereid: [motie doorgang socu DND].

Wat betreft de extra subsidie voorzitter, nog een aantal opmerkingen. Het college stelt voor dit bedrag deels te dekken met de subsidie die gereserveerd was voor podiumkunsten in de tweede helft van 2015 en deels uit de algemene reserve. GroenLinks vindt dat de gehele extra subsidie gedekt moet worden uit de algemene reserve. Anders zouden we namelijk geld dat gereserveerd is voor cultuur nu gaan opmaken om een gat op te vullen. Daarmee zou er geen cent meer over zijn voor initiatieven die mogelijk nog ontplooid zullen worden de komende maanden. Natuurlijk is het waar dat de gemeente het hoe dan ook betalen moet, maar het signaal is anders. Door het uit de algemene reserve te onttrekken, blijft er duidelijk nog budget voor podiumkunsten in de tweede helft van 2015 over en dat vindt onze fractie belangrijk. We zullen het amendement dat de PvdA hierover zal indienen dan ook steunen.

Er worden ook voorwaarden gesteld aan de subsidie. Zo wil het college nadere informatie over de actuele financiële positie van de Stichting. Dit steunen wij van harte. We hopen ook dat het college deze informatie met de raad wil delen.
Ook de voorwaarde over de inboedel ondersteunen wij. Het is van enorm groot belang dat de inboedel, zoals bijvoorbeeld de licht- en geluidsinstallatie, die nog niet zo lang geleden geschonken zijn door FOWW en de Stichting Van Andel-Spruyt, behouden blijven voor de theaterfunctie van het gebouw van de Nieuwe Doelen. Of de gemeente de inboedel zelf in beheer moet nemen of dat daar een stichting voor gezocht moet worden, kun je je nog afvragen. We hebben begrepen dat de wethouder hierover nog contact heeft gehad met het bestuur van FOWW. Hopelijk kan hij ons wat meer vertellen over de ontwikkelingen op dit punt. Hoe dan ook, moeten we er met elkaar voor zorgen dat de inboedel bewaard blijft, zodat het pand nog steeds volwaardig theater kan zijn.

Want voorzitter, en dan kom ik bij de toekomst, zoals ik mijn betoog al begon, is het wat GroenLinks betreft ondenkbaar dat er in Gorinchem naast theaters ’t Pand en Peeriscoop, geen schouwburg met grote zaal meer is. Het verdwijnen daarvan zou niet alleen een verschraling betekenen voor het culturele landschap in Gorinchem en de regio, maar voor Gorinchem in het algemeen. Uit het woonbehoefte-onderzoek bleek dat Gorinchem aantrekkelijk is als woonstad, juist omdat er een theater is, dus het verdwijnen daarvan zou invloed hebben op ons woonklimaat. Maar ook de horecabedrijven, waar theaterbezoekers vooraf een hapje eten, zouden er last van hebben. De binnenstad zou door het verdwijnen van een schouwburg veel van zijn aantrekkelijkheid inleveren. Dat willen wij graag voorkomen.

Wij hebben begrepen dat de PvdA zo dadelijk met een voorstel komt, om op korte termijn met elkaar over de toekomst van cultuur in het algemeen en de schouwburg in het bijzonder te praten en bij die oproep sluiten wij ons graag aan. Bij die discussie zouden allerlei mogelijke maatregelen, zoals meerdere gebruikers in het gebouw en ook de financiering aan de orde moeten komen. In elk geval zal de discussie wat ons betreft gericht moeten zijn op de mogelijkheden om een schouwburg in Gorinchem te laten bestaan.

We moeten er volgens GroenLinks in elk geval met elkaar zo veel mogelijk de schouders onder gaan zetten. Als het aan ons ligt, is de schouwburg niet langer dicht dan strikt noodzakelijk, omdat elke dag dat je langer dicht bent, de kans vergroot dat mensen elders hun vermaak gaan zoeken. De Kunstmin in Dordrecht zag na een sluitingsjaar wegens verbouwing hun bezoekersaantallen drastisch teruglopen. Dat moeten we zien te voorkomen in Gorinchem. Daarnaast moet wat ons betreft het gebouw, ook als er nog geen nieuwe constructie is bedacht voor de professionele podiumkunsten, zoveel als mogelijk open blijven voor de sociaal-culturele voorstelling oftewel de buurthuisfunctie. Graag horen we van het college dat zij hiervoor haar uiterste best gaat doen.

Voorzitter, het einde van Stichting de Nieuwe Doelen in de huidige vorm, mag wat GroenLinks betreft niet het einde van Gorinchem als schouwburgstad betekenen. We steunen dan ook het collegevoorstel voor extra subsidie, en we roepen het college, maar vooral onszelf, de raad, op om zo snel mogelijk met elkaar de discussie te gaan voeren hoe we de schouwburgfunctie in Gorinchem kunnen blijven vormgeven. Daarmee wil ik graag mijn eerste termijn beëindigen.