Tijdens de raadsvergadering van 16 oktober spraak de Gorinchemse raad weer over de drie decentralisaties in de zorg. Het ging deze avond over de Verordening Jeugdhulp en de Verordening Maatschappelijke Ondersteuning. Hoewel het vooral twee documenten zijn om alles juridisch goed te regelen, heeft GroenLinks natuurlijk scherp naar deze verordeningen gekeken. Ook in de verordeningen moeten we er tenslotte alles aan doen om per 1 januari goede zorg voor onze inwoners te kunnen gaan leven. 

De behandeling van de twee verordeningen is weer een stap richting 1 januari 2015, de dag waarop wij als gemeenten de jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning en de participatiewet moeten uitvoeren. Een enorme overgang, die natuurlijk goed geregeld moet worden. We zijn hier in Gorinchem al maanden mee bezig en al die maanden van beleidmaken resulteerden uiteindelijk in de twee verordeningen waar tijdens de raadsvergadering over gesproken werd. 

Omdat het "slechts" de juridische uitwerking van het eerder vastgestelde beleid betreft, was de behandeling minder spannend dan bijvoorbeeld de behandeling van het beleid op Jeugdhulp. Toch waren er nog een heel aantal punten waarop de aandacht werd gevestigd. 

Zo maakten wij ons, ondanks twee moties en eerdere toezeggingen nog steeds zorgen of het PGB in Gorinchem wel als een gelijkwaardig alternatief voor Zorg in Natura beschouwd werd. Wethouder Freije heeft ons klip en klaar verzekerd dat dit in Gorinchem het geval is. Daar zijn wij erg blij om en we hopen dat in toekomstige documenten dit ook als zodanig verwoord zal zijn. Naast het PGB kwamen ook het familiegroepsplan en de privacy nog aan de orde. 

De belangrijkste conclusie van de avond was dat we, met deze verordeningen, formeel gezien klaar zijn om de zorgtaken volgend jaar over te nemen van het Rijk. Maar dat wil absoluut niet zeggen dat we nu op onze lauweren kunnen gaan rusten. In tegendeel! Nu begint het eigenlijk pas echt. We hebben de zorg zo goed mogelijk proberen voor te bereiden, maar in de praktijk zal pas blijken of alles wel werkt zoals we hoopten. Er zal ongetwijfeld nog bijgeschaaf en bijgestuurd moeten worden in het gemeentelijk beleid, zodat we zo optimaal mogelijk onze zorgtaken vervullen. GroenLinks zal daar scherpe aandacht voor hebben en houden en meteen aan de bel trekken wanneer dat nodig is!
 

Lees hieronder het betoog dat Rutger van Breemen namens GroenLinks in eerste termijn gehouden heeft. 
-----------------------------------------------------

Voorzitter,

Weer spreken we in deze zaal over de drie D’s en vandaag zelfs over twee van de drie tegelijk. Het geeft nog maar eens aan hoe druk we als gemeenten bezig zijn om deze transities, die het Rijk op ons bordje heeft gelegd, vorm te geven.

Vandaag bespreken we de juridische uitwerking van de jeugdhulp en de maatschappelijke ondersteuning in twee verordeningen. Wat GroenLinks betreft tuigen we hiermee formeel juridisch deze twee belangrijke beleidsterreinen op, zodat we op 1 januari wanneer we het moeten doen, er ook klaar voor zijn óm het te doen. Is daarmee de kous af? Nee! Integendeel. Het Rijk vindt weliswaar dat gemeenten het allemaal veel beter kunnen – en misschien is dat ook wel zo – maar vervolgens krijgen we te weinig tijd, een fikse bezuiniging en laat Den Haag het toch niet helemaal los doordat er allerlei regeltjes meegeven worden met de decentralisatie.

Daarbij is er voor iedereen nog heel veel onduidelijk en dat maakt dit hele proces voor ons raadsleden soms wat frustrerend. Je wilt het allemaal helemaal perfect regelen voor onze inwoners, maar door genoemde omstandigheden kan dat niet altijd. Dat gaat erg in tegen je natuur als raadslid, dat wringt! Toch zullen we het ermee moeten doen. We zullen, ondanks dat we erg ongelukkig zijn met Haags beleid, er toch het beste van moeten maken en het zo goed als mogelijk is regelen. Een onderdeel daarvan is het vaststellen van de verordeningen.

Ook daarmee is de kous overigens nog niet af. We stellen vanavond wel de verordeningen vast, maar de zorgen die we hebben blijven wel degelijk. Daarom zijn we blij met de toegezegde kwartaalrapportages. U kunt er namelijk vanuit gaan dat GroenLinks de komende jaren en met name in 2015 als een bok op de haverkist zal zitten op dit domein en elke noodzakelijke reparatie die in de praktijk aan het licht komt, hier aan de orde stellen. We hopen dat we het college hierbij aan onze kant vinden.

Allereerst wil GroenLinks graag zijn dank uitspreken voor de vele wijzigingen die naar aanleiding van de raadsbijeenkomst gedaan zijn in de verordeningen. Toen we de gewijzigde verordeningen opende zagen we hele pagina’s in geel gemarkeerd. Er is dus aan de ene kant veel werk verzet, waarvoor dank, en aan de andere kant is er duidelijk goed geluisterd naar de raad. Waar het eerst een standaard verhaal van de regio was, en we dús tegen allerlei zaken aanliepen die wij in Gorinchem niet zo geregeld wilden zien, zijn het nu dankzij de wijzigingen veel meer “onze” verordeningen geworden.

Er is nog een aantal punten waarvoor we bij de verordeningen aandacht willen vragen. Allereerst is dat toch weer het PGB. We zijn tevreden met de aanpassingen die gedaan zijn in de verordeningen, maar helaas is in de toelichting op de verordening Jeugdhulp blijven staan dat het uitgangspunt is dat men Zorg in Natura krijgt, maar dat indien gewenst een pgb ook toegekend kan worden. Graag wil GroenLinks hier nogmaals een klip en klare toezegging van het college dat in het gemeentelijk beleid het uitgangspunt is, dat mensen Zorg in Natura of een PGB krijgen. Als het uitgangspunt in beleid namelijk is dat mensen Zorg in Natura krijgen en alleen PGB als ze daar om vragen, dan betekent dat in de communicatie bijvoorbeeld altijd een voorkeur voor Zorg in Natura en een extra inspanning van de zorgvrager om het PGB te krijgen. En als dat het geval is, dan is PGB geen gelijkwaardig alternatief. Graag dus de toezegging van het college dat het uitgangspunt van ons beleid is dat de jeugdige of zijn ouders een voorziening in natura of een PGB krijgen.

Een andere vraag over het PGB werd bij ons opgeroepen door de Nota van reacties op de verordening Jeugdhulp. Daar staat in reactie op een vraag van het WMOplatform van Hardinxveld over artikel 9 van de verordening, dat “het PGB bij nadere regeling wordt geregeld”. Dit vinden we nogal een mysterieuze opmerking.

We vermoeden, en graag horen we van het college of dit klopt, dat hier gedoeld wordt op de kan-bepaling uit artikel 4.3.3. van de verordening maatschappelijke ondersteuning, waarmee het college de mogelijkheid krijgt om voor het PGB een nadere regeling op te stellen. Kan het college ons zeggen of zij van deze kan-bepaling gebruik gaat maken en op welke wijze de adviesorganen en de raad bij het opstellen van deze regeling betrokken zullen gaan worden?

We zijn blij te zien dat het familiegroepsplan nu wel goed in de verordening verwerkt is. Het familiegroepsplan vinden wij nu juist een heel goed voorbeeld van hoe je als overheid mensen in hun eigen kracht laat staan. Doordat gezinnen zelf eerst een plan kunnen opstellen en dit vervolgens kunnen gebruiken als basis voor het opstellen van het ondersteuningsplan, ligt een groot deel van de regie bij het gezin of de jongere zelf. Zo moeten we, volgens GroenLinks als overheid optreden: steeds zorgen dat mensen zoveel als mogelijk de eigen regie over hun leven en over hun mogelijke ondersteuning hebben.

GroenLinks maakt zich ook erg druk om de functie van vertrouwenspersoon. Tijdens de presentatie is aangegeven, dat voor de vertrouwenspersoon een aparte verordening komt. Omdat wij dit een zeer belangrijke functie vinden, die, zeker in een nieuw systeem waar ongetwijfeld nog wel eens wat mis gaat lopen, onmisbaar is, willen wij graag aan het college vragen wanneer we deze verordening kunnen verwachten. Het mag niet zo zijn dat de vertrouwenspersoonsfunctie op 1 januari a.s. niet geregeld is.

Ook privacy blijft een belangrijk punt van aandacht. Het mag niet zo zijn dat door een veranderende werkwijze van de overheid straks allerlei gegevens van mensen overal rondzweven. GroenLinks hecht dan ook heel veel waarde aan de Privacyregeling waaraan gewerkt wordt en we hopen die zo snel mogelijk te ontvangen. Heeft het college enig idee wanneer we die tegemoet kunnen zien?

Voorzitter, deze twee verordeningen zijn eigenlijk de juridische verankering van het beleid dat we de afgelopen maanden allemaal hebben vastgesteld. Het is de juridische jas waarbinnen we op 1 januari aan de slag kunnen, maar als het aan GroenLinks ligt is niet het kader bepalend, maar de praktische werkelijkheid van de jeugdhulp en de maatschappelijke zorg. Als blijkt dat de jas op punten knelt of te klein is, zullen we hem moeten verstellen. Wij zullen hier in elk geval zeer scherp de vinger aan de pols houden en meteen aan de bel trekken als dat nodig is.