Voorzitter,
Zoals dat in elke gemeente zou zijn gebeurd, is er de laatste tijd veel reuring geweest over de mogelijke komst van een AZC naar Gorinchem. De huisvesting van asielzoekers is altijd een precaire discussie en het vergt van een college dan ook politieke sensitiviteit om het proces goed te doorlopen. Er ontstaan vrijwel altijd verzetsgroepen en daar tegenover groepen die het juist toejuichen. En, dat moet ook gezegd worden, als er eenmaal een AZC gevestigd is, vinden de meeste omwonenden het jammer als het weer gaat, omdat de contacten goed waren, mensen er leuk en voldoening gevend vrijwilligers werk konden doen, of om welke reden dan ook. Maar zover zijn we in Gorinchem nog niet.
Waar het in de B&A vooral over het proces en te weinig over de inhoud ging, ook in mijn eigen bijdrage, wil GroenLinks vandaag de nadruk op de inhoud leggen. Maar, helaas, moet er ook wat over het proces gezegd worden. Allereerst de inhoud.
Is GroenLinks voor de opvang van asielzoekers in Gorinchem? Laten wij daar meteen glashelder over zijn: ja! Voor GroenLinks is de opvang van mensen die zich gedwongen zagen alles wat vertrouwd was achter zich te laten en een veilig onderkomen in een ver vreemd land te zoeken een fundamenteel onderdeel van de sociale samenleving die Nederland is. Zeker Gorinchem, die zich Stad van Tolerantie noemt, maar die ook trots is op zijn sociale gezicht, zou daar wat GroenLinks betreft een steentje aan moeten bijdragen.
De meer specifieke vraag is dan: Is GroenLinks voor opvang van asielzoekers in het voormalige belastingkantoor? Ook daarop is ons antwoord ja. Als je het ergens zou moeten doen in Gorinchem, is dit een uitstekende optie. Het is ongetwijfeld niet de enige goede optie, maar het verleden heeft uitgewezen dat het een prima locatie zou kunnen zijn. Zeker als het niet een ‘klassiek’ asielzoekerscentrum zou worden, maar een hybride woonvorm met starters, asielzoekers en studenten. In andere steden heeft dit tot goede succesverhalen geleid. Dus, voorzitter, ja, GroenLinks zou de vestiging van een AZC, nieuwe stijl, in het belastingkantoor zeker zien zitten. Natuurlijk hebben wij daar ook kanttekeningen en voorwaarden bij. Zo moet de verhouding tussen asielzoekers en starters of studenten niet een schaamlap zijn: 300 asielzoekers en 50 starters, zoals het COA het voorspiegelde is natuurlijk niet realistisch. Ook zijn er voorwaarden en afspraken nodig over veiligheid, overlastbeperking, sociale en maatschappelijke begeleiding, etc. Die afspraken over de randvoorwaarden had GroenLinks graag met samen college, COA en vooral omwonenden gemaakt. Maar helaas komt het zover niet, omdat het college besloten heeft ons een raadsvoorstel voor te leggen om geen toestemming te verlenen aan het COA voor de vestiging van een AZC.
Wij zullen dat voorstel niet steunen. Het is wat ingewikkeld waar je dan vóór ben als je tegen geen toestemming geven bent, maar ik hoop dat ik in het voorgaande duidelijk heb gemaakt, waar GroenLinks wel voor is.
Dan, voorzitter, moet ik, zoals gezegd toch wat zeggen over het proces. Helaas hebben we moeten constateren dat de wethouder hierin flinke fouten heeft gemaakt. Hij verschuilt zich daarbij achter het feit dat het COA ineens het belastingkantoor zou hebben gekocht en dat hij daardoor verrast was. Dat zou kunnen, die exegese over betekenissen van zinnen uit mailtjes laten we achter ons. Maar wat als een paal boven water staat is dat het college in november 2019 en in de eerste maanden van 2020 al verkennende gesprekken had met het COA. Ze hebben toen besloten niet met de raad in gesprek te gaan, maar…tja wat eigenlijk wel te gaan doen? Pas toen het COA het pand gekocht had, en het college dus voor een voldongen feit stond, kwam het naar de raad toe. De wethouder verdedigde die keuze in de B&A door te zeggen dat hij de raad niet met halve informatie wilde informeren, omdat er dan alleen maar onrust zou ontstaan. Met die keuze heeft een fundamentele discussie aan de voorkant onmogelijk gemaakt; een discussie over überhaupt de wenselijkheid van een AZC, de mogelijke locatie, de voorwaarden vooraf en ga zo maar door. En dat is onmogelijk geworden, doordat de wethouder dacht: ik zeg nog maar even niks, anders komt er zo’n onrust. Voorzitter, dat kán echt niet. De wethouder heeft niet te bepalen waar de raad wel of niet wakker van ligt. De wethouder – en met hem het college - heeft de raad op tijd en zo volledig mogelijk te informeren. Ook al is het maar een eerste verkennende beweging van het COA. Als je weet hoe gevoelig zo’n onderwerp is, dan roep je de fracties bij elkaar en deel je even wat er speelt. Misschien blijkt dat dan achteraf voorbarig, maar dan heb je in elk geval wel de raad op tijd en volledig in stelling gebracht. Nu heeft de wethouder dat nagelaten en kwam hij pas toen de koop van het pand afgerond was op de proppen. Het proces dat zo zorgvuldig gelopen zou moeten worden, is daardoor al vanaf het begin verstoord. En dat komt niet, of in elk geval niet alleen, doordat het COA het pand kocht, maar doordat de wethouder besloot de raad nog niet te hoeven inlichten. Deze keuze vinden wij erg verkeerd en wij keuren die dan ook ten zeerste af. Daarom dient GroenLinks vanavond, samen met VVD, CU-SGP, SP, Gorcum Actief en Fractie van Maaren een motie van afkeuring in.
