Donderdag 7 november besprak de Gorinchemse gemeenteraad de begroting voor 2015. Elke fractie gaf haar algemene beschouwingen op het beleid van Gorinchem. Lees hier de algemene beschouwingen van GroenLinks!
Algemene beschouwingen GroenLinks Gorinchem 06-11-2014
Voorzitter,
De begroting voor 2015 die u ons gepresenteerd heeft en die we vandaag bespreken is de eerste begroting die is opgesteld door dit college. Tijdens een presentatie werd ze beschreven als “beleidsarm”, maar dat ziet GroenLinks toch echt anders. Het is waar dat de coalitie gekozen heeft voor bestendiging van beleid, maar dat wil niet zeggen dat er helemaal niets gebeurt. In tegendeel zelfs, de ingezette lijnen en hervormingen op bijvoorbeeld cultuur en sociaal-cultureel werk, die nog lang niet afgerond waren, worden voortgezet en er komt een enorme hoeveelheid nieuw beleid bij op het sociale domein. Dus van beleidsarm valt zeker niet te spreken.
GroenLinks is blij te zien dat de afspraken die gemaakt zijn in het coalitieakkoord zijn doorvertaald naar deze begroting. Zo zien we bijvoorbeeld onze langgekoesterde wens om te stoppen met chemische onkruidbestrijding verwezenlijkt worden. Ook zijn we blij dat we de gemeentelijke monumentenlijst en het live op internet streamen van de raadsvergaderingen terugvonden in de begroting. Bij die laatste twee zaken zijn we wel erg benieuwd naar een stand van zaken en een planning. Als het aan GroenLinks ligt wordt hier in elk geval niet heel lang mee gewacht.
De nieuwe manier waarop de tevredenheid van onze inwoners weergegeven wordt in Waar staat je gemeente? vinden wij een goede verbetering. Wel hebben we vergelijkingsmateriaal van zowel Gorinchem als ook uit andere gemeenten nodig om de uitkomsten op waarde te kunnen schatten. Zo valt bijvoorbeeld op dat we bij de programma’s bestuur en communicatie en veiligheid vergeleken met de andere programma’s relatief lage cijfers scoren. Nu kunnen we hier een groot punt van maken en verbeterplannen opstellen, maar als bij anderen gemeenten blijkt dat men overal relatief wat lager scoort is dat misschien erg overdreven. Dat is dus nog een verbeterpunt voor de toekomst.
Financiën
Wat betreft de financiële positie van de gemeente, overheerst bij onze fractie vooral het gevoel van opluchting. Vorig jaar leek het er nog op dat een vierde bezuinigingsronde haast voor de deur stond, maar gelukkig blijkt uit deze begroting dat dat niet nodig is. De begroting is nu meerjarig sluitend en we bouwen weer een stevige algemene reserve op. Hiermee voldoen we ook aan de afspraken die gemaakt zijn met de provincie en dat is een heel goed teken.
Toch waakt GroenLinks ervoor om de opluchting niet te laten omslaan in onvoorzichtigheid. Wij zijn het heel erg met het college eens dat behoedzaamheid de komende periode nog steeds het sleutelwoord moet zijn. De begroting is dan wel sluitend in de vooruitzichten voor de komende jaren, maar om dat ook daadwerkelijk te bereiken, moeten er nog wel een aantal onzekerheden positief uitvallen. Zo moeten alle bezuinigingen uit de eerdere bezuinigingsronden nog wel gehaald worden en juist of dat lukt, wordt het komende jaar het spannendst. Ook de onzekerheden van een economie die nog maar sputterend uit een dal begint te klimmen, de huizenmarkt en de risico’s die we lopen op het sociaal domein, maken dat er de komende jaren nog veel onzekerheden zijn. GroenLinks kiest dus de komende tijd nog voor de lijn van de behoedzaamheid.
Onze fractie is blij dat de paragraaf Vastgoed is toegevoegd aan de begroting. Het is natuurlijk nog iets dat moet groeien, maar het is een eerste stap op weg naar de controle en sturing door de raad op dit belangrijke onderwerp.
Ook wat betreft de lokale lasten is GroenLinks tevreden, voorzitter. We hebben kunnen lezen dat we op de 108ste plaatst staan op de ranglijst van de lokale lastendruk. Gorinchem staat dus in het bovenste kwart van deze ranglijst en dan doe je het gewoon goed, zeker als je bekijkt welke voorzieningen daar in onze stad tegenoverstaan. De voorgestelde verhogingen van de lasten zijn conform de afspraken en zullen we dan ook steunen.
Sociaal
Voorzitter, dan kom ik bij de beleidsmatige beschouwingen op de begroting. Deze hebben wij geordend onder drie thema’s: Sociaal, Groen en Bestuur en veiligheid. Ik wil graag beginnen met Sociaal.
Zorg/werk
En allereerst kom ik dan bij de drie decentralisaties. Zoals gezegd is dit toch wel belangrijkste verandering van de begroting ten opzichte van vorige jaren. Er komt €21 miljoen extra op onze begroting te staan om de taken die we vanaf 1 januari moeten uitvoeren op het gebied van zorg, jeugd en werk te kunnen betalen. We hebben de laatste maanden regelmatig gesproken over het beleid dat we op deze taakvelden zullen voeren, maar in 2015 zal pas echt gaan blijken of we het wel zullen gaan redden met het geld dat het Rijk ervoor beschikbaar stelt.
Op dit punt willen we nog wel graag een opmerking maken over het sociaal deelfonds. Het Rijk heeft besloten om dit geld op een andere manier aan ons beschikbaar te stellen, waardoor het college het geld als algemeen dekkingsmiddel kan bestempelen. De gedachtegang hierachter begrijpen we, maar GroenLinks wil toch graag van het college duidelijk horen dat, hoewel het een algemeen middel betreft, het geld voor de zorg niet aan andere zaken zal worden uitgegeven.
GroenLinks was blij te zien dat een digitale marktplaats is opgenomen in deze begroting. Hierop kunnen mensen onderling informele zorg regelen en kan dus de solidariteit in de samenleving en de eigen kracht van onze inwoners verstrekt worden. We zagen alleen dat het stadium 2015 “voorbereiding” is. Wij vinden dat deze marktplaats eigenlijk zo snel mogelijk actief moet zijn, juist omdat het mensen helpt een stukje eigen regie te nemen. Graag horen we van het college wanneer de digitale marktplaats online gaat. In dit kader zijn we ook erg benieuwd hoe het staat met het Makelpunt.
Op het gebied van werk maakt GroenLinks zich zorgen over de stijging van het aantal WWers dat na hun WW in de bijstand terecht komt. 1 op de 6 WWers komt terecht in de bijstand en omdat het aantal WWers stijgt, stijgt ook het aantal mensen dat uiteindelijk in de bijstand komt. Is er bij onze sociale dienst ook al wat te merken van deze landelijke ontwikkeling? En worden er bijvoorbeeld maatregelen genomen door extra te investeren in de begeleiding van werk naar werk en van uitkering naar werk?
Meedoen, sociale cohesie en jongerenwerk
Dat het beleid op sociaal-cultureel werk nog verder moet uitkristalliseren, blijkt wel uit het geringe aantal maatschappelijke effecten dat is opgenomen op dit vlak. Het sociaal cultureel werk lijkt voor een deel uit zicht geraakt. Er wordt een aantal punten genoemd uit de nota meedoen, maar dat gaat toch vooral over de zelfredzaamheid en de mate van meedoen aan de samenleving van onze inwoners. Deze nota wordt ook erg, en dat is deels terecht, gekoppeld aan de zorg. Maar wat GroenLinks betreft hoort onder het beleidsterrein meedoen ook veel meer samenlevingsbeleid. Je kunt dan bijvoorbeeld denken aan eenzaamheidsbestrijding en sociale cohesie. Met name op dat laatste punt missen wij wel een stukje visie. Er wordt tweemaal gesproken over sociale cohesie en dan gaat het over het aantal wijkevenementen, wijksportpunten en voetbaluren en om hoe inwoners de onderlinge omgang ervaren. Dit zijn inderdaad aspecten van sociale cohesie, maar volgens GroenLinks zijn het geen doelen op zich. Ze kunnen meewerken aan een hoger doel. Graag willen wij het college uitdagen om met streefdoelen te komen die echt de sociale cohesie betreffen. Juist in een tijd waarin de overheid meer aan burgers overlaat, is het van groot belang dat de sociale samenhang in buurten en wijken op orde is, zodat mensen zich ook daadwerkelijk om elkaar bekommeren. We zijn benieuwd naar de mening van het college op dit punt.
We kijken erg uit naar de inrichting van het nieuwe jongerenwerk. We zijn benieuwd naar het aanbestedingsproces en de partijen die daarbij betrokken worden. Het mag volgens GroenLinks niet gebeuren dat contracten zomaar verlengd worden. We hebben daarover natuurlijk goede afspraken gemaakt in het coalitieakkoord en we rekenen dan ook op een goed aanbestedingsproces, zodat we straks de aanbieders hebben, die voldoen aan onze wensen en voorwaarden. Het kan natuurlijk dat er dan ook bestaande aanbieders bij zitten, maar dan is er in elk geval een goede, objectieve aanbesteding geweest.
Ook zijn we benieuwd of er al duidelijkheid is in de verwarring over het budget voor sociaal cultureel werk. Na AHAD3 bleek dat de raad dacht nog 7 ton over te houden op dit beleidsterrein, maar dat dit in werkelijkheid 610.000€ was. Wethouder Oostrum zei hierover vorig jaar: Laat het college nu eerst maar eens zijn gang gaan. Voorzitter, dat hebben we nu een jaar gedaan en we zijn erg benieuwd of het college al nieuws op dit punt heeft.
Wonen
Wat betreft wonen blijft GroenLinks zich zorgen maken over de groep mensen met een inkomen tussen de 34k€ en de 43k€ voor wie geen woning in de sociale huursector beschikbaar is. Wat is hiervan de laatste stand van zaken? Komen we eruit met onze partners om ook voor deze groep mensen een geschikte woning te vinden. Zijn er bijvoorbeeld financieringsmogelijkheden toe te passen, zodat mensen uit die doelgroep huizen van bijv. Poort6 kunnen kopen? Zo hebben deze mensen een passende woning en krijgt ook Poort6 weer wat meer vet op de botten. We zijn hier erg benieuwd naar.
Ook onder wonen valt de Torenflat. GroenLinks is niet gelukkig met het proces zoals dat tot nu toe verlopen is. Er is veel onduidelijkheid geschapen door Poort6 door eerst mensen versneld uit te plaatsen en nu toch weer te gaan kijken of de torenflat behouden kan blijven. Op zich staan we overigens wel zeer positief tegenover dat laatste. Het gebouw heeft een bepaalde architectonische waarde en daarbij komt dat de sloop ervan grote overlast voor de wijk zal opleveren, om maar niet te spreken van de risico’s als het gaat om bijvoorbeeld de grondwaterstand. Daarbij is GroenLinks voor hergebruik van materialen en dat kan door de Torenflat te behouden. Wat GroenLinks betreft zijn creatieve oplossingen om het gebouw te behouden meer dan welkom! Ook de bewoners van de van Zomerenlaan hoorden onlangs weer dat plannen niet doorgaan. We gaan ons zo langzamerhand afvragen wat er wel doorgaat. Heeft het college daar wel zicht op? Graag zouden wij daarover geïnformeerd worden. Er moet zo snel mogelijk duidelijkheid komen voor ons, maar vooral voor de huurders en we willen het college dan ook vragen hierop met klem aan te dringen bij Poort6.
Een ander punt dat wonen raakt is de opgave van te huisvesten statushouders. We hebben in de krant en in een brief van de staatssecretaris kunnen lezen dat gemeenten door de groeiende stroom vluchtelingen, voor een groter aantal van deze mensen voor huisvesting zal moeten zorgen. Voor Gorinchem zou dat 29 mensen betreffen in het eerste half jaar van 2015. Dit klinkt overigens niet als een enorm groot aantal waarvan we moeten schrikken. GroenLinks wil graag dat Gorinchem een gastvrije stad is, ook en zeker voor mensen die hun thuisland hebben moeten verlaten en hier onderdak moeten krijgen. Wij hechten er daarom veel waarde aan dat deze huisvesting probleemloos verloopt. Heeft het college al met partners als bijvoorbeeld Poort6 of Vluchtelingenwerk gesproken? En zo ja, verwacht het college problemen bij de huisvesting van de 29 vluchtelingen?
Onderwijs
Voorzitter, wat betreft het onderwijs zijn wij erg benieuwd hoe het toezicht op de goede besteding van de onderhoudsgelden voor schoolgebouwen ingericht is. Juist omdat wij wel verantwoordelijk blijven voor nieuwbouw, vindt GroenLinks het erg belangrijk dat we erop toezien dat de scholen hun gebouwen goed onderhouden. Hoe gaat het college die controle en dat toezicht inrichten?
Cultuur
Bij cultuur staan helaas geen meetbare maatschappelijke effecten genoemd, omdat dit geen deel uitmaakt van Waar staat je gemeente? Toch wil onze fractie het college oproepen om hiervoor snel effecten te formuleren. Mogelijke effectindicatoren zijn het aantal bezoekers van culturele evenementen, tentoonstellingen of voorstellingen, of de tevredenheid van de inwoners over cultuur in Gorinchem. Het mag wat ons betreft in elk geval niet zo zijn dat er maar geen maatschappelijke effecten worden opgesteld, omdat het niet in Waar staat je gemeente zit. Hopelijk deelt het college deze mening met ons.
We zijn ook nieuwsgierig naar de voortgang van het nieuwe cultuurbeleid. Het einde van de overgangsperiode raakt in zicht en GroenLinks vindt dat we er dan, samen met het culturele veld écht klaar voor moeten zijn. Dit vraagt nog veel inspanning, van beide kanten. Dus graag horen we van het college of alles nog op streek ligt, of dat er toch meer hobbels en kuilen te overwinnen zijn dan vooraf gedacht.
Groen
Natuur en milieu
Voorzitter, dan kom ik aan bij Groen. Het viel ons op dat de woorden natuur en biodiversiteit niet of vrijwel niet voorkomen in deze begroting. Dit vindt GroenLinks jammer, omdat ook die aspecten horen bij een ambitieus milieubeleid. En het is helemaal jammer, omdat er wel zaken gebeuren op dit gebied, zoals de zwaluwdakpannen of het inzaaien van braakliggend terrein met bijvriendelijke bloemen. Ook de natuur- en milieueducatie, waarvoor in het coalitieakkoord een duidelijk plaats is weggelegd komen we maar nauwelijks tegen in deze begroting.
Wat betreft energiebesparing en duurzame energie vinden we gelukkig wel voldoende terug. Maar, helaas zijn daar de streefwaarden nogal teleurstellend. Zo is bijvoorbeeld de raming van het percentage duurzaam opgewekte energie voor 2015 hetzelfde als het percentage dat bereikt is in 2013. Dit zou betekenen dat er dan al 2 jaar niets meer gebeurt in het vergroten van de hoeveelheid duurzaam opgewekte energie. GroenLinks kan bijna niet geloven dat dit waar is. Wil het college ons op dit punt geruststellen?
Een maatregel die in elk geval helpt bij het vergroten van het percentage groene energie, zijn de zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen. Dit was een van de speerpunten van onze campagne voor de afgelopen verkiezingen en we waren dan ook blij te horen dat de eerste zonnepanelen op de gymzaal in het Heerenlaantje waren geïnstalleerd. Toch lezen we in de begroting dat we bij het speerpunt duurzame energie vooral particuliere initiatieven gaan stimuleren. Dat is natuurlijk een héél belangrijk actiepunt, maar volgens GroenLinks hoort hier ook bij dat we zelf streven naar de opwekking van duurzame energie. Zo geven we als gemeente het goede voorbeeld en sparen we op de langere termijn weer energiekosten uit. Wellicht dat dit voortaan toegevoegd kan worden als activiteit bij dit speerpunt.
Mobiliteit
We konden over het elektrisch rijden in de begroting lezen dat het college bezig is met het opstellen van nieuw beleid hieromtrent. Is het college al zover dat zij hier een tipje van de sluier kunnen oplichten? Wij zijn erg benieuwd wat de stand van zaken hiervan is.
Ook zijn we heel benieuwd naar de stand van zaken rondom de liften in de tunnel onder het station. Hier zou Prorail al een hele tijd iets aan gaan doen, maar wij zien nog niet veel beweging. Is er al zicht op een termijn waarop deze liften eindelijk geïnstalleerd worden?
We misten in deze begroting de lobby voor de Spoorlijn Almere-Utrecht-Breda. Deze lobby is altijd onderdeel geweest van de lobby die we in Den Haag voeren voor de verbreding en verbetering van de A27, maar stilletjes lijkt de spoorlijn hierbij een beetje uit beeld te zijn verdwenen.
Circusdieren
Dan voorzitter, kom ik tot onze eerste motie en die betreft circussen met wilde dieren. Er is hier al een paar keer eerder over gesproken en steeds werd ons verteld dat we moeten wachten op landelijke wetgeving. Nu wachten we daar al heel lang op en we zijn dat wachten een beetje moe geworden. Daarom hebben we samen met de SP een motie voorbereid. Er is onlangs een brief aan de staatssecretaris verstuurd door 24 portefeuillehouders met de vraag om haast te maken met landelijke wetgeving tegen het gebruik van wilde dieren in het circus. Bij deze oproep sluiten wij ons graag aan. Maar we hoeven niet machteloos toe te zien, zo heeft de gemeente Heemskerk bewezen. Daar is een voorkeursmodel opgenomen in de APV, waarbij het college actief circussen uitnodigt, waar geen wilde dieren in optreden. Dit model spreekt ons zeer aan. Als we vervolgens ook een maximum aantal circussen per jaar toestaan, kunnen we voorkomen dat circussen met wilde dieren alsnog hun tent opslaan in Gorinchem. Om deze wijziging van de APV verzoeken wij in de volgende motie. [motie diervriendelijke circussen]
Bestuur en veiligheid
Tenslotte dan voorzitter nog enkele punten onder de noemer bestuur en veiligheid.
Vuurwerk
Zoals u ongetwijfeld zult weten is de wetgeving rondom het afsteken van vuurwerk aangescherpt. Zo mag er met ingang van de komende jaarwisselingen pas vanaf 18.00uur vuurwerk worden afgestoken, terwijl dat vorige jaren al vanaf 10.00uur mocht. GroenLinks is benieuwd hoe deze nieuwe regels gecommuniceerd, maar vooral ook gehandhaafd worden. We hopen dat het college of de Burgemeester ons daar iets over kunnen vertellen.
Ook zijn we benieuwd of wel eens is overwogen om in Gorinchem vuurwerkvrije zones in te richten. Onze APV biedt hiervoor de mogelijkheid (APV 2:73.1) en ook minister Opstelten heeft nadrukkelijk op deze mogelijkheid gewezen. Wij kunnen ons wel een aantal plekken bedenken waar zo’n vuurwerkvrije zone nuttig kan zijn, dus graag horen we van het college hier wat meer over.
Regenboogvlag
Tenslotte voorzitter, wil GroenLinks nog een motie indienen die ook de sociale veiligheid in onze stad betreft. Zoals u misschien weet is elk jaar op 11 oktober nationale Coming-Out dag. Sinds enkele jaren hijsen steeds meer gemeenten op deze dag de regenboogvlag, als symbool dat iedereen in die gemeente het hele jaar door zichzelf moet kunnen zijn en zich geaccepteerd en (sociaal) veilig moet kunnen voelen. Gorinchem heeft tot op heden nog niet meegedaan aan deze actie. GroenLinks vindt het een heel goede zaak als ook Gorinchem meedoet met deze actie en dus voortaan op Coming-Out dag de regenboogvlag in onze vlaggenmast hijst. Zo kunnen we één dag per jaar symbolisch benadrukken dat wij Gorcummers elkaar respecteren en accepteren zoals we zijn en dat wij samen bouwen aan een sterke samenleving. Het politiebureau ging ons dit jaar al voor en wij hopen dat we als gemeente vanaf volgend jaar dit goede voorbeeld mogen volgen. Daarom hebben wij deze motie voorbereid. [Motie regenboogvlag]
En voorzitter, mocht deze motie worden aangenomen, heb ik alvast een regenboogvlag voor het college aangeschaft en zal ik die dan met veel plezier overhandigen aan de wethouder emancipatie- en diversiteitsbeleid.
Afrondend
Voorzitter, dan kom ik tot een afronding. Financieel gezien lijken er eindelijk wat zonnestraaltjes door het donkere wolkendek dat al zolang boven Gorinchem hangt te breken. Dat geeft ons veel hoop voor de toekomst. Maar we willen nog niet te vroeg juichen en daarom zullen we ook de komende tijd nog behoedzaam en voorzichtig om moeten gaan met onze gemeentefinanciën. Het schip van de gemeente Gorinchem lijkt na drie keer alle hens aan dek weer rustig vaarwater te bereiken, maar we zullen pas echt opgelucht zijn als we daar daadwerkelijk zijn. GroenLinks heeft er in alle vertrouwen in dat als wij met elkaar en met onze inwoners, die fantastische initiatieven ontplooien, de schouders eronder blijven zetten, Gorinchem een behouden vaart zal hebben. Daarom kan GroenLinks nog altijd zeggen: Wij hebben zin in de toekomst!
-------------------------------------------------
Download hieronder de moties die GroenLinks indiende.
Downloads