Donderdag 5 november besprak de Gorinchemse gemeenteraad de begroting voor 2016. Elke fractie gaf haar algemene beschouwingen op het beleid van Gorinchem. Lees hier de algemene beschouwingen van GroenLinks!

Voorzitter,

Een van de hoogtepunten van het politieke jaar is toch wel de behandeling van de begroting. Het voelt een beetje als Prinsjesdag en in de algemene politieke beschouwingen laten alle partijen horen waar voor hen de belangrijkste speerpunten van het gemeentelijke beleid liggen. Een mooi moment in de democratie.

En toch voelt het ook een beetje gek. Voor het eerst sinds jaren hoeft onze fractie de algemene beschouwingen niet te beginnen met donkere wolken aan de horizon, alle hens aan dek of zwaar weer. Het gaat Gorinchem in die zin voor de wind. Maar voor een partij die haar maatschappelijk engagement ontleent aan waarden als sociale rechtvaardigheid, ecologische duurzaamheid, culturele openheid en internationale solidariteit zijn er ook veel zaken om ons zorgen om te maken en die zich toch als donkere wolken lijken samen te pakken: klimaatverandering, extreme weersverschijnselen, een voedselcrisis, een enorme stroom ontheemde mensen die oorlog en geweld hebben moeten ontvluchten en een samenleving waar het maatschappelijk debat verhardt en soms zelfs met meer dan woorden alleen wordt uitgevochten. Maar GroenLinks is ook een optimistische partij! We geloven dat problemen op te lossen zijn en dat elke kleine stap leidt tot een oplossing in het groot. In onze algemene beschouwingen zult u dat terugzien: kleine stapjes die samen bijdragen aan een groener en socialer Gorinchem.  En…een betere wereld begint bij jezelf!

Financiën

Zoals gezegd is er over de gemeentelijke financiën na jaren eindelijk goed nieuws te vertellen. Hoewel de turap best een flink negatief resultaat laat zien, zijn dit wel verklaarbare of te verwachten tegenvallers, zoals lagere parkeeropbrengsten. Maar als we naar het meerjarenplaatje kijken, zoals de begroting die ons voorspiegelt, is er reden tot optimisme. Er ontstaat weer wat ruimte om te investeren en dat blijkt ook doordat de keuzes die in de perspectiefnota gemaakt zijn, zijn verwerkt in deze begroting.

Maar optimisme betekent nog niet meteen euforie. Er zijn nog steeds flinke risico’s waar we rekening mee moeten houden: een onzekere post voor de vennootschapsbelasting, de aansluiting van Gorinchem-Noord aan de A27, de grexen, Bastion II en niet te vergeten de risico’s die we in onze ogen nog steeds lopen op de 3Ds. Daarnaast is ook de schuldenratio van Gorinchem nog flink.

Daarentegen is het goed te zien dat het weerstandsvermogen meerjarig boven de grens komt, die de provincie ons gesteld heeft. Een aandachtspunt hierbij is voor GroenLinks wel dat onze weerstandscapaciteit op een bepaald moment voldoende is. Dan komt er een soort omslagpunt. Het punt waarop we hebben gespaard wat nodig is en kunnen gaan investeren in waar de stad behoefte aan heeft.  Het college heeft dat wat GroenLinks betreft juist verwoord toen zij schreef: “Een tijd van prioriteren, afwegen en keuzes maken volgt”. 

Voorzitter, dan kom ik bij de beleidsmatige beschouwingen op de begroting. Deze hebben wij geordend onder de twee voor de handliggende thema’s: Sociaal en Groen

Sociaal

Zorg en werk

Ik wil beginnen bij het thema sociaal. En bijna vanzelfsprekend begin ik dan bij de drie decentralisaties. Ik gaf eerder aan dat GroenLinks op de 3ds nog een aantal financiële risico’s ziet. Maar beleidsmatig krijgen we de indruk dat het niet slecht gaat. Veel van de grote problemen die landelijk spelen, lijken in Gorinchem niet of in mindere mate voor te vallen. Dit stemt tevreden, maar maakt ook een beetje argwanend. Hoe kan het dat dit soort dingen hier niet gebeuren? Hebben wij het nu echt zoveel beter geregeld dan andere gemeentes en regio’s? Voorlopig gaan we daar maar vanuit, hopend dat het tegendeel niet bewezen wordt.

Een van de zaken, waar wij scherp de vinger aan de pols houden binnen het domein participatie, is de uitvoeringsorganisatie Participatie, oftewel het fusiebedrijf van de Avelingengroep en de RSD. Twee heel goed werkende organisaties, met verschillende culturen, worden samengevoegd en dan is het toch maar afwachten of het resultaat van de fusie ook weer zo’n goedwerkend bedrijf wordt. GroenLinks was eerder kritisch over het weinig concrete meerjarenplan en ook het jaarplan dat nu voor commentaar bij de fracties ligt, stemt niet erg hoopvol.

We zijn ook benieuwd naar de gevolgen van het hoogstwaarschijnlijke uittreden van Hardinxveld uit deze GR. In de begroting wordt dit wel als risico genoemd, maar wat precies de gevolgen zouden kunnen zijn wordt niet duidelijk. Misschien kan het college daar wat over zeggen en ook over hoe deze risico’s ondervangen worden?

Op het gebied van werk is ook het initiatief van de vakbonden voor een werknemerstop in Gorinchem, om ook op de werkvloer een positieve beweging voor mensen met een arbeidsbeperking te laten ontstaan, interessant. Is het college bekend met dit initiatief? En is zij van plan hier aan mee te werken?

Een belangrijk punt voor GroenLinks in het domein werk en participatie is het minimabeleid. Dit is immers hét instrument voor de gemeente om maatwerk te leveren voor de mensen in de samenleving die met een heel klein inkomen moeten rondkomen. We zijn dan ook blij een van de mede-indieners te zijn van de motie voor ophoging van de inkomensnorm naar 120%  van de bijstandsnorm. Wij zijn ervan overtuigd dat van deze maatregel een belangrijke preventieve werking uitgaat, waardoor mensen bijvoorbeeld minder snel in de schulden terecht komen. Daarnaast voorkomt de ophoging van die grens ook de zogenaamde armoedeval. Wat GroenLinks betreft is werk een belangrijke factor om mee te doen aan de maatschappij, om eigenwaarde te krijgen en om je te ontplooien. Werken moet daarom altijd lonen en wij vinden het dan ook moeilijk te verteren wanneer het financieel aantrekkelijker is om in de bijstand te blijven, omdat je, wanneer je gaat werken, ineens allerlei zaken uit minimabeleid verliest. Daarnaast vinden wij het ook heel belangrijk om, nu er ruimte is om weer op zaken te investeren, eerst te kiezen voor de zwakkeren van de samenleving, voordat we straks al het geld al uit hebben gegeven aan andere zaken.

Tenslotte nog een kleine opmerking over het programma zorg: daar staat dat de raadsopdrachten geen link hebben met dit programma. Dit ziet GroenLinks toch echt anders! Wij linken de raadsopdracht participatie/werken aan morgen zelfs heel direct aan het programma Zorg! Hopelijk kan het college bevestigen dat deze zin een omissie is.

Welzijn

We zijn blij te zien dat de inzet van de wijkcoach gecontinueerd wordt, zoals ook al in de perspectiefnota besloten was. GroenLinks is van mening dat deze coach een belangrijke rol in de wijk speelt. We zijn benieuwd hoe de samenwerking nu gaat met andere partners als het jongerenwerk en Gorinchem Beweegt.

GroenLinks kijkt met enig ongeduld uit naar de visie die samen met de buitensportclubs wordt opgesteld. Wat ons betreft mag daar best een beetje vaart achter gezet worden, omdat van die visie eigenlijk alles afhangt en er geen voortgang is zolang die visie er nog niet ligt. Die aansporing richten we overigens niet alleen aan het college maar ook, en vooral, aan de belangrijkste spelers in deze discussie: de sportclubs. Het is immers ook in hun belang om snel tot een integrale visie te komen, zodat een goede afweging gemaakt kan worden van de benodigde maatregelen voor de buitensport in Gorinchem.

Het is goed dat we sport voor iedereen bevorderen, maar het is wel van belang om daarbij ook aan kwetsbare groepen te denken. Of het nu gaat om het vrouwen die liever alleen met vrouwen willen zwemmen of om mensen die het geld niet hebben om lid te worden van een sportclub, wanneer we alle Gorinchemmers aan het sporten willen krijgen zullen we ook voor hen maatwerk moeten leveren. Graag horen we van het college wat er op dit terrein gebeurt.

Emancipatie- en diversiteitsbeleid

Tijdens de behandeling van de perspectiefnota zegde wethouder Dansen ons toe dat er voor 31december emancipatiebeleid ontwikkeld zou worden. Hier kijkt GroenLinks al een tijd reikhalzend naar uit. Het onderwerp is niet terug te vinden op de jaaragenda. Wordt de raad bij het opstellen van dit beleid betrokken? Want GroenLinks heeft wel wat ideeën die erin meegenomen kunnen worden. Het begint ermee dat de gemeente weet of, en in hoeverre bepaalde groepen worden achtergesteld en/of uitgesloten. Wij denken verder aan maatregelen als inclusieve dienstverlening, diversiteit bij de publieksbalies, anti-discriminatiebeleid en inclusief personeelsbeleid. Kortom, wij willen graag meedenken!

Asielzoekers en vergunninghouders

De opvang en huisvesting van asielzoekers en vergunninghouders is een zeer actueel thema. In de turap hebben we kunnen lezen dat er nu al een incidenteel nadeel van €20.000 is op de kosten voor de huisvesting van vergunninghouders. Doordat meer mensen instromen en dus ook meer mensen een verblijfsvergunning krijgen, zal ook de druk om deze mensen fatsoenlijk te huisvesten toenemen. Is het college met partners als Poort6 in gesprek om in deze groeiende behoefte te voorzien?

Kort geleden spraken we in deze raad ook over de opvang van asielzoekers. GroenLinks is blij dat Gorinchem hieraan zijn steentje bijdraagt. Zoals tijdens dat debat al gezegd is, krijgen we als gemeente ongeveer 50 cent per asielzoeker per dag, opgeteld komt dat op €5500 per maand. Kan het college ons vertellen hoe dit geld besteed zal worden? GroenLinks kan zich indenken dat we in elk geval een deel van dit geld besteden aan een extra subsidie aan bijvoorbeeld vluchtelingenwerk, zodat zij de regierol als het gaat om maatschappelijke initiatieven beter kunnen oppakken. Graag horen we de mening van het college hierover.

Cultuur

Ten slotte onder het punt sociaal, willen we nog kort ingaan op het cultuurbeleid. GroenLinks maakt zich zorgen over de bibliotheek. Meermaals hebben we in de stukken zien staan dat, wanneer de samenvoeging van het Huis van Inspiratie niet gaat lukken, de gehele bezuinigingstaakstelling van 105.000 op de bibliotheek terecht komt. Dat vinden wij een zure constatering. Het onderstreept voor ons maar weer extra dat een evaluatie en eventueel een herijking van het cultuurbeleid nodig is. We kijken dan ook uit naar de discussie hierover in december of januari.

Wat betreft de Nieuwe Doelen willen we hier vandaag alleen gezegd hebben dat wij het beschamend vonden te moeten lezen, dat er €25.000 moest worden uitgegeven om apparatuur werkend te krijgen. Wie verantwoordelijk is voor die schade en wat hun bewoog, dat weten we niet, maar het getuigt in elk geval niet van respect voor het theater in Gorinchem of hart voor De Nieuwe Doelen.

We zijn blij te lezen dat er een vestingplan in de maak is. Dit is een van de belangrijkste kwaliteiten van Gorinchem en het is goed die zowel historisch, als toeristisch, maar ook op het gebied van groen en cultuur te koesteren. Worden wij als raad ook bij dit proces betrokken? En wordt het vestingplan ook betrokken bij de uitwerking van de raadsopdracht Binnenstad?

Verwant aan het vestingplan is de gemeentelijke monumentenlijst. We lazen dat met dit onderzoek pas in het tweede kwartaal van 2016 begonnen wordt. Kan het college ons uitleggen waarom er dan pas mee aan de slag gegaan wordt? Dit is immers een wens die al lang leeft in Gorinchem.

Groen

Milieu

Dan kom ik bij het thema Groen en dan is natuurlijk het milieubeleid het eerste punt dat opkomt. Dit wordt in 2016 een thema dat veel ter sprake komt. De rekenkamer zal er een onderzoek naar doen en in 2016 zal met de raadsopdracht milieubeleidsplan begonnen worden. We zijn erg blij te zien hoeveel initiatieven er genomen worden: stimuleren van elektrisch rijden en zonne-energie, de windmolens in Noord, een warmtenet in de Gildewijk, gasvrije woningen in Hoog-Dalem en de omgekeerde afvalinzameling zijn zo maar wat voorbeelden. Aan de andere kant is het soms frustrerend om te zien dat ondanks al die maatregelen we maar heel traag richting de gestelde doelen van CO2reductie, energiebesparing en opgewekte duurzame energie gaan. Alle maatregelen die kunnen, blijken nodig te zijn om doelstellingen te halen. Hier blijkt maar weer dat het milieubeleid een traject van lange adem is. Wij kijken in elk geval uit naar de actualisatie van het beleid in 2016!

Een punt waarvan we ons afvragen hoe het ermee staat, is afspraak om een duurzaamheidsparagraaf toe te voegen aan raadsvoorstellen. We zijn hem nog nooit tegengekomen in stukken. Hetzelfde geldt overigens voor de afspraken die we gemaakt hebben over de participatieparagraaf.

Vervoer

We kijken ook uit naar de nieuwe fietsbalans. Na acht jaar is het goed om weer eens heel helder te krijgen waar de knelpunten in ons fietsnetwerk zitten, zodat we daar actie op kunnen ondernemen. GroenLinks wil dat Gorinchem een heel fietsvriendelijke stad is en om dat te stimuleren moeten knelpunten weggenomen worden.

Over het veer maken wij ons zorgen. We hebben niet zolang geleden een optimalisatie gezien in de veerdienst, om de grootste financiële risico te ondervangen. Maar in de Turap lezen we dat de begrote opbrengsten voor 2015 niet gehaald zullen worden. Nóg een onderzoek is nu nodig. Wij zijn bang dat op een bepaald moment de rek uit de veerdienst is. Hoe ziet het college dat?

Groene omgeving en milieu

GroenLinks is blij met het onderzoek naar speelvoorzieningen en de actualisatie van het beleid. Een belangrijke verbinding die we in de begroting tegenkwamen is de verbinding met gezondheid. Maar een verbinding die we daarbij missen is die met een groene omgeving. Spelen is meer dan alleen op gras of rubbertegels spelen; daar hoort ook spelen in natuur en groen bij. Dit vinden we niet terug; is dit wel in beeld voor het onderzoek?

Wij vinden spelen in een groene ruimte erg belangrijk, en daarom zijn we ook benieuwd hoe het staat met groene schoolpleinen. Wordt hierover met de scholen gesproken? 

Voorzitter, met deze algemene beschouwingen heeft GroenLinks willen aangeven dat we tevreden zijn over onze financiële positie en vol vertrouwen naar de toekomst kijken. Ook hebben we op een aantal voor ons belangrijke beleidspunten de nadruk willen leggen. De komende jaren worden jaren van prioriteren, afwegen en keuzes maken. Daar hebben wij vandaag een klein beetje richting aangegeven. We kijken uit naar het vervolg!