Op 28 maart besprak de gemeenteraad het Integraal Sociaal Beleid. GroenLinks was hier kritisch over, omdat het beleidsstuk zo alomvattend is, dat het verzandt in algemeenheden en niet erg concreet is. Omdat het college ons verzekerd heeft dat de concrete invulling komt bij het uitvoeringsprogramma, hebben we dit stuk het voordeel van de twijfel gegeven. We zullen zeker kritisch kijken naar de uitvoeringsprogramma's!
Lees hieronder het betoog van onze fractie.
Voorzitter,
Het college stelt ons vandaag voor om in te stemmen met het integraal sociaal beleid, tegelijk wat dingen te veranderen in de P&C cyclus, en tevens de financiering van het sociaal domein te ontschotten. Wat GroenLinks betreft zijn beslispunten 2 tot en met 7 helemaal prima. Daarover dus ook geen commentaar.
Wel commentaar over het vast te stellen Integraal Sociaal Beleid. Het grote voordeel van bepaalde beleidsvelden integraal bekijken is, dat je het hele plaatje hebt en kunt zien wat voor effecten er zijn op het hele beleidsveld als je aan een bepaalde knop ergens draait. Denk maar eens aan het verkeersplan: als je dat integraal bekijkt, weet je wat voor het effect het heeft om de Banneweg aan te pakken, terwijl je dat maar beperkt ziet als je alleen naar die straat kijkt. Zo is het natuurlijk ook bij het sociaal domein. Als je schuldenproblematiek aanpakt en tegelijkertijd niet in beeld hebt wat voor andere problemen er zijn bij mensen, heb je misschien wel heel goede dingen gedaan op het gebied van schulden, maar mis je de integrale mens. De fractie van GroenLinks is dan ook uitgesproken voorstander van een integrale benadering op het sociaal domein. Behalve dat het een slimme manier van werken is, is het ook de meest menswaardige manier om als overheid, hulpverlener en gemeenschap naar iemand te kijken: een inwoner is geen nummer, geen probleem, geen casus, maar een mens in alle volheid. Je doet die mens recht als je naar zijn gehele situatie kijkt, inclusief zijn leefwereld en alle vreugde en verdriet die daarbij komen kijken. Dus, voorzitter, goed dat er integraal gekeken wordt naar het sociaal domein!
Echter, het gevaar van zo’n integrale blik is dat het ineens wel heel erg integraal wordt. En dat compleetheid en concreetheid op gespannen voet komen te staan met beknoptheid, omvang en leesbaarheid van een beleidsstuk. GroenLinks is van mening dat dit hier het geval is. Het Integraal Sociaal Beleid is zó integraal dat het op veel punten te vaag en te algemeen is geworden. En dat is jammer, want het gaat wel ergens over!
We hebben tijdens de I&O’s en B&A’s al een aantal voorbeelden gegeven van punten waar het onduidelijk of vaag blijft. Het antwoord daarop is meestal dat dat nog wel terugkomt bij de uitvoeringsplannen. Blijkbaar is onze fractie dus te gretig en willen we te snel. Het gevolg van die situatie is nu eigenlijk een Integraal Sociaal Beleid dat zo algemeen en niet-concreet is, dat je er moeilijk tegen kunt zijn. Want: minder professionals hebben last van handelingsverlegenheid, minder mensen zijn eenzaam, minder mensen in complexe schuldensituaties. Wie kan daar nou tegen zijn?! Dat zal GroenLinks dan ook niet zijn. Wel willen we inhoudelijk nog wel wat kanttekeningen plaatsen.
Als we kijken naar de trends en de strategische uitdagingen, is dit volgens GroenLinks goed geanalyseerd en opgeschreven. Het is goed dat er gekeken wordt naar bijvoorbeeld het investeren in het welzijnsnetwerk, of het Sociaal Domein gaan inrichten vanuit de leefwereld en niet vanuit het systeem. Maatwerk, preventie en inclusieve samenleving zijn belangrijke onderwerpen in het Sociaal Domein en daar moeten we dan ook ons beleid op aanpassen. Maar wij willen ervoor waarschuwen dat dit niet kritiekloos moet gebeuren. Natuurlijk is het goed om in te zetten op preventie, maar we moeten niet vergeten (-en ik chargeer-) dat veel ziektes en problemen niet te voorkomen zijn met gezond eten, regelmatig sporten of checken of mensen nog gelukkig zijn. En natuurlijk is het goed om uit te gaan van een inclusieve samenleving, maar sociale cohesie, mantelzorg of een sociaal netwerk zijn niet altijd de antwoorden op alle problemen. En zinnen als “Maatwerk is een opgave die we vooral als gemeenschap met elkaar op moeten pakken” en “meer inwoners staan voor elkaar klaar” zijn dan niet meteen hoopvol. Natuurlijk is het mooi als mensen voor elkaar klaar staan en als zaken opgevangen worden door het netwerk. Maar de grote vraag bij sociaal beleid van de overheid is natuurlijk altijd: wat als mensen buiten de boot vallen? Hoe zorgen we dan dat ze zich staande kunnen houden? Hoe zorgen we dat hun vraag om hulp zo goed mogelijk behandeld en beantwoord wordt? En dat missen we te veel in dit stuk. We verwachten van het college echt dat er veel meer concrete doelen staan in het uitvoeringsprogramma.
Iets anders waarvan we vinden dat ze veel te weinig terugkomen in dit beleid is het Sociaal Team. Wat GroenLinks betreft is het Sociaal Team namelijk dé manier om op een integrale en inclusieve manier naar mensen te kijken. Zij moeten de eerste ingang zijn voor zorg, én niet alleen als het gaat om multiproblem. Zij zouden door hun manier van werken een compleet beeld van de aanvrager moeten kunnen krijgen en samen met de inwoner bepalen welke hulpvragen er zijn en op welke manier die aangepakt kunnen worden. Een zichtbaar, outreachend en actief Sociaal Team zou wat ons betreft een sleutelpositie moeten hebben in het integrale sociaal beleid. Maar ze ontbreken volledig in dit hele verhaal. Ze worden één keer genoemd (in vage bewoordingen: “doorontwikkeling sociaal team nieuwe stijl”). Dat vindt de fractie van GroenLinks een grote omissie en we hopen dan ook dat het college ons kan toezeggen dat het Sociaal Team en hun rol in het integrale sociaal beleid een veel prominentere rol krijgen in de uitvoeringsprogramma’s. Wanneer komen die eigenlijk? Onder het kopje vervolgproces kunnen wij ze in elk geval niet vinden!
GroenLinks is benieuwd naar de nieuwe manier van verantwoording zoals die beschreven staat in dit stuk. Het is logisch om op sociaal beleid niet alleen te kijken naar harde cijfers, maar ook te kijken naar de verhalen van de mensen. Dit sluit volgens ons aan bij het maatwerk en de aandacht voor de gehele mens die we willen gaan bieden. Het stelt ons natuurlijk ook voor een aantal uitdagingen, want hoe verantwoord je nu precies met verhalen en hoe zorg je ervoor dat het enigszins objectief blijft? Maar daar komen we met elkaar en met de inwoners van Gorinchem vast uit! Wij hebben daar in elk geval wel zin in! Op welke termijn kunnen we hier de eerste bijeenkomst over verwachten?
Voorzitter, GroenLinks is niet dolenthousiast over dit beleid. Er staan goede dingen in en op veel punten worden er lovenswaardige dingen gezegd. Maar helaas verzandt het stuk al snel in algemeenheden en vage ongedefinieerde doelen en uitgangspunten. Dat vinden we jammer en we zijn dan ook erg benieuwd naar het vervolgproces en met name naar de inhoud van het uitvoeringsprogramma en de monitor.